از گذشته تا به امروز نسل بشر از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کرده اما آیا تا به حال به اینکه این مواد چگونه تهیه و تولید می شوند فکر کرده ایم؟همانطور که میدانیم به دلیل مسائل بهداشتی ورود افراد به لابراتور های آرایشی بهداشتی ممنوع است ومهچنین توضیح مراحل ساخت به صورت تئوری بسیار مشکل است.بهترین گذینه برای انجام این کار تولید مواد توسط خود شخص در محیط آزمایشگاه است.
هدف از انجام آزمایش:
تهیه صابون جامد وبررسی مراحل ساخت.
وسایل و مواد لازم:
۱-توری وسه پایه و گیره
۲-چراغ گاز یاالکلی
۳-لوله آزمایش
۴-همزن شیشه ای
۵-بشر
۶-ترازوی آزمایشگاهی بادقت یک گرم
۷-روغن نباتی یاحیوانی
۸-سودسوز آور(سدیم هیدروکسید)
۹-الکل صنعتی
۱۰-نمک طعام
۱۱-کاغذ اندازه گیری پی اچ(PH=1-14)
شرح آزمایش:
ابتدا مقدار۶گرم سدیم هیدروکسید را توسط ترازوی آزمایشگاهی وزن کرده و روی شیشه عینک میگذاریم سپس توسط لوله آزمایش مقدار۲۰۰میلی لیر آب مقطر را روی سدیم هیدروکسید هایی که از قبل داخل بشر ریخته بودیم میریزیم سپس توسط همزن شیشه ای بهم میزنیم در اثر واکنش شیمیایی میان آب مقطر وسدیم هیدروکسید بشر گرم میشود.در ظرف دیگری۶گرم روغن مایع ریخته وسپس۲۵میلی لیتر الکل صنعتی به ان اضافه میکنیم ومحلول سود را به آرامی روی ان ریخته و روی چراغ با حرارت کم گرم کرده وبهم بزنید بعد از چند دقیقه بخارات آب اطراف بشر جمع میشود بعد از آن روی محلول حدود۱سانتی مترپف می کنند که بعد از چند دقیقه از بین میرود ونیم ساعت متوالی به همین صورت محلول پف میکند و از بین می رود بعد از نیم ساعت کل محلول به صورت یک پارچه پف میکند که با اضافه کردن چند قطره آب مقطرازبین میرود.باکمک دیگر اعضای گروه همچنان به هم زدن ادامه میدهیم تا یک ساعت بعد از آن اتفاق خاصی نیفتاد اما پس از آن محلول به طور یک پارچه پف کردپس از اضافه کردن اسانس محلول را هم زده واز روی چراغ گاز برداشته وگوشه ای میگذاریم سپس در بشری دیگر مقدار۱۵۰میلی لیتر آب مقطرریخته ودر آن۵۰گرم نمک طعام ریخته وحل میکنیم سپس تا نزدیک نقطه جوش حرارت میدهیم و بعد از آن از روی چراغ گاز برداشته وسپس توده خمیری شکل را به آن اضافه میکنیم و بلا فاصله بشررا در آب سرد قرار میدهیم تا کاملاً خنک شود.در این مرحله ذرات صابون روی سطح محلول جمع میشوند آن ها را در آورده وفشار دادیم که به صورت توده ای خمیری شکل در آمد سپس خمیر را در قالبی ریخته و گذاشتیم خشک شود.
کنترل کیفیت:
کمی از صابون تولیدی خود را پس از پودر کردن در یک بشرمحتوای۱۰میلی لیتر آب مقطر ریخته وهمزمان با حرارت دادن ملایم آن را بهم میزنیم تا صابون کاملا” حل گردد سپس بایک کاغذPHمیزان قلیایی بودن محلول را اندازه میگیریم.پس ازآغشته کردن گوشه ای از کاغذPHکاغذ به رنگ سبز در آمد که پس از مقایسه رنگ بدست آمده باجدول مخصوص فهمیدیم کهPHصابون۷است.
پرسش:
۱-الکل در تهیه صابون چه نقشی دارد؟
الکل نقش حلال را دارد. مواد اولیه برای تولید صابون چربی (مولکول آلی و غیر قابل حل در آب) و باز (مانند سود که در آب انحلال پذیر است) می باشند. برای اینکه واکنش بین دو ماده ی اولیه ، یعنی چربی و باز، بهتر صورت گیرد باید از یک حلال استفاده کرد که هر دو ماده ی اولیه را در خود حل نماید. الکل بسیار مفید است زیرا الکل مانند C2H5OH دارای یک سر هیدروکربنی و یک سر قطبی است و می تواند هر دو ماده ی اولیه را در خود حل کرده و درنتیجه واکنش بین ان دو سریعتر و کاملتر انجام گیرد.
۲-دریک لوله آزمایش مقداری آب بریزید وبه آن چندقطره روغن اضافه کنید وخوب بهم بزنید آیاروغن با آب مخلوط می شود؟
خیر
الف)مقداری از صابون تهیه شده ی خود را به لوله ی آزمایش فوق وروی مخلوط آب وروغن اضافه کنید وخوب هم بزنید چه تغییراتی ملاحظه می کنید؟
صابون کف کرده ودربالای محلول قرار می گیرد پس از آن روغن وپس از روغن آب قرار می گیر د.
ب)کمی محلول کلسیم کلرید(CacI2)به محلول بند الف اضافه کنیدوخوب هم بزنید چه تغییراتی ملاحظه میکنید؟
روغن وآب وصابون وکلسیم کلریدباهم حل می شوند.
۳-چراشست وشوی نهایی خمیر صابون با آب سرد در آخر کار ازاهمیت به سزایی برخوردار است؟
زیرا ترکیبات اضافی بدینوسیله از خمیر صابون جدا میگردد.
۴-ارزش صابونی باPH=8بیشتر است یا صابونی باPH=12؟چرا؟توضیح دهید.
صابونی با PH=8زیرا این صابون برای پوست انسان مناسب است زیرا میزان قلیایی بودن این نوع صابون بسیار مناسب پوست انسان است.اماصابونی باPH=12میزان قلیایی بالایی داشته وبرای پوست انسان مناسب نیست.