سم شناسی مواد شیمیایی

کروم در طبیعت: کروم به صورت خالص در طبیعت یافت نمی شود و فقط تنها سنگ مهم سنگ آهن کروم دار به نام کرومیت فرو(feocr2o3) است که به صورت گسترده در معادن سطحی زمین یافت می شود.

تولید: فروکروم یا آلیاژکروم وآهن، معمولا به طریق احیاء سنگ معدن کروم به وسیله کربن در کوره الکتریکی به دست می آید.

منبع اصلی تهیه ی کروم(cr2o3) با پودر آلومینیوم به روش حرارت دادن آلومینیوم با الکترولیز محلول های حاوی کروم می باشد.

مصارف: مهمترین مورد استفاده مصرف کروم خالص برای آبکاری الکتریکی قطعات اتومبیل و وسایل الکتریکی است همچنین به مقدار زیاد در تهیه ی آلیاژ ها به کار می رود.

مخاطرات: کروم در حالت 2 و 3 ظرفیتی خطر کمی دارد ولی در حالت 6 ظرفیت محرک و خورنده است و از دستگاه گوارش، پوست جذب و از طریق استنشاقی و بر دستگاه تنفسی اثر گذاشته و در موارد بسیار ایجاد سرطان ریه می کند.

از عوارض ایجاد شده توسط کروم در مواجعه های شغلی می توان به

1- زخم کروم

2- التهاب پوستی

3- آثار حاد(روی دستگاه تنفسی)

4- زخم دیواره میانی بینی اشاره کرد از دیگر آثار کروم پیدایش سرطان ریه در افرادی است که در کارخانه تولید دی کرومات در معدن کار می کنند امری شناخته شده است ولی هیچ روش برای تشخیص به جز مساله تماس شغلی با کرومات ها بروز سرطان در کارگران کارخانه های کرومات وجود ندارد.

تدابیر ایمن و بهداشتی: 1- طراحی مناسب فرآیند و تهویه کافی 2- استفاده از روش های نظارت مرطوب 3- استفاده از دستگاه های مکنده ها 4- تعیین غلظت ترکیب های کروم در نقاط مختلف محیط کار در فواصل زمانی مختلف 5- شست و شوی روزانه لباس کار 6- استفاده از وسایل حفاظتی مثل دستکش، ماسک (ماسک هایی که قادر به جلوگیری از عبور 90% ذرات 5/0 میکرومتر باشند) 7- استفاده از EDTA 8- چنانچه غلظت بالاتر از میزان توصیه شده باشد باید منشا تولید آن را کشف و تحت کنترل قرار دارد.

کلر Cl: در سال 1774 Carl Wilhelm scheele کلر را کشف کرد تصور کرد این عنصر حاوی اکسیژن است Humphry Davy درسال 1810 نام کلر را برای این ماده انتخاب کرد و گفت این ماده یک عنصر است کلر در طبیعت فقط به صورت ترکیب با سایر عناصر و عمدتا سدیم به شکل نمک طعام (Nacl) و در کارنالیت و سیلویت یافت می شود کلر عنصر شیمیایی با عدد اتمی 17 به نشانCl می باشد و در جدول تناوبی در گروه هفتم قرار دارد بوی بد و خفه کننده دارد و بسیار سمی می باشد نوع خالص کلر به شکل گاز دو اتمی و سبز رنگ می باشد نام کلر بر گرفته از Chloros به معنی سبز است که اشاره به رنگ این گاز دارد کلر در تصفیه آب مواد گندزدا در سفید کننده و در تولید محصولات کاغذی مواد ضد عفونی کننده رنگ دانه ها لاستیک مصنوعی کلرانها- کلر فروم- تتراکلرید کربن- گازخردل وساخت طیف وسیع است از اقلام روز مره کاربرد دارد.

دو ایزومر پایدار کلر با جرم 35 و 37 وجود دارد در سطح تجاری کلر به وسیله الکترولیز کلرو سدیم به صورت آب نمک تولید می شود که سه نوع سلول برای فرایند الکترولیز به کار گرفته می شود سلول جیوه – سلول دیافراگم – سلول پوسته .

الکترولیز سلول جیوه اولین روش در تولید کلر در مقیاس صنعتی بود اما مصرف انرژی آن زیاد است سلول دیافراگم از روش سلول جیوه کم تر انرژی مصرف می کند اما هیدروکسید سدیم را به سختی می توان جمع آوری و به ماده مفید تبدیل کرد در روش سلول پوسته تقریبا به اندازه سلول دیافراگم به صرفه بوده باز هم تولید هیدروکسید سدیم بسیار خالص می کند.

کلر موجب تحریک دستگاه تنفسی مخصوصا در کودکان و کهنسالان می شود درحالت گاز باعث تورم غشای مخاطی شده و در حالت مایع موجب سوختگی پوست می شود مقدار 5/3 ppm آن لازم است تا به عنوان بوی متمایز شناخته شود و مقدار 1000 ppm آن کشنده است. در جنگ جهانی اول با توجه به این خاصیت کلر، کلر به عنوان گاز جنگی مورد استفاده قرار گرفت. مواجه با این گاز نباید از 5/0 ppm فراتر رود مواجهه شدید با مقدار زیاد کلر غلیظ (اما نه به مقدار کشنده) می تواند باعث ادم ریه،(آب آوردن) که وضعیتی بسیار ناگوار است تماس دائم با مقدار کم کلر ریه ها را ضعیف کرده و آسیب پذیری ریه ها را در برابر بیماریهای دیگر افزایش می دهد کلر همراه با هیدروژن قابلیت اشتعال و انفجار پیدا می کند.

تدابیر ایمنی و بهداشتی: اولا باید غلضت کلر را در هوا پائین تر از حد مجاز نگه داشت ثانیا در کلیه فرایندهایی که از کلر استفاده می شود باید احتیاط های لازم پیش بینی شود تا از خطرهای احتمالی- بهداشتی پیشگیری به عمل آید برای بعضی از فرایندها اقدامات اضافی برای مقابله خطر آتش سوزی و انفجار باید در نظر گرفته شود.

بنزن C6H6

موارد مصرف: جهت تهیه شوینده ها، لاستیکها، نایلونها، رزینها و داروها استفاده می گردد.

مشخصات فیزیکی – شیمیایی : مایعی است بدون رنگ با بوی معطر، نقطه جوش آن در فشار یک اتمسفر 80 درجه سانتیگراد بوده و در 5 درجه سانتیگراد منجمد می گردد. دانسیته آن در (20˚C /879) و بمقدار جزیی در آب محلول می باشد.

تأثیر بر انسان: خطر عمده در اثر تنفس بخارات بنزن بوجود می آید. تنفس بخارات در مقادیر بالا باعث مسمومیت حاد شده و منجر به تهوع، سردرد و سرگیجه می¬گردد.

درجه آتشگیری: قابلیت اشتعال بنزن مایع بالاست، نقطه اشتعال آن 11 درجه سانتیگراد و در 580 درجه سانتیگراد خودبخود آتش می گیرد. بخارات آن بصورت مخلوط بـا هوا قابل انفجار است. حـداقـل میزان قابل انفجار (3/1%LEL) و حـداکثر آن UEL (%7/1) می باشد.

واکنشهای خطرناک:ندارد.

نحوه تخلیه به اتمسفر و محیط: بخارات اضافی بنزن در واحدهای عملیاتی از طریق یک سیستم بسته جهت سوختن به مشعل یا کوره سوخت مواد زائد هدایت می شوند. در صورتی که فشار بخارات بنزن در داخل مخازن بالا رود از طریق PV همراه با ازت به اتمسفر تخلیه می شود.

میزان مجاز انتشار: حداکثر میزان تماس مجاز (T.L.V) برای بنزن PPM 1 می باشد.

مراقبتهای ویژه در زمان جابجائی و انبارش: از منابع حرارتی دور نگه داشته شود. از تماس با چشمها، پوست، لباس و نیز استنشاق بخارات آن جلوگیری شود. تجهیزات و لوازم حفاظت فردی: هنگام تماس با بنزن استفاده از لوازم و تجهیزات فردی شامل دستکش PVC، چکمه، پیش بند، عینک PVC (GOGGLES) ونقاب صورت (FACE SHIELD) الزامی است در صورتی که غلظت بخارات بنزن بیش از میزان TLV باشد بایستی از دستگاه تنفسی هوای فشرده استفاده نمود.

اطلاعات مورد نیاز در زمان نشت یا سرریز مواد: در صورت نشت و یا سرریز، حتی الامکان از مصرف آب بر روی بنزن خودداری شود. در صورت نیاز برای پیشگیری از جاری شدن آن از خاک، شن وماسه نرم استفاده شود.

تأثیر تخلیه در سیستمهای فاضلاب: خاصیت سمی داشته و احتمال ایجاد انفجار در این سیستم را افزایش می دهد.

نحوه دورریز (نحوه از بین بردن): در صورت امکان جمع آوری، بازیافت و یا سوزانده شود.

نحوه مقابله با آتش سوزی: در آتش سوزیهای کوچک از خاموش کننده های CO2 و یا پودر اطفاء حریق و در آتشسوزیهای بزرگ از کف جهت خاموش کردن آتش استفاده شود. مشتقات بنزن فشار بالا و نقطه جوش پایین هستند که با افزایش وزن مولکولی افزایش می یابد. این حلال دارای دانسیته بخار بالا هستند. بیشتر این ترکیبات به عنوان مواد شیمیایی اولیه یا واسطه در ترکیبات دیگر بکار می روند.

حلال های آلی همچنین در هزاران صنعت و شغل مثل تولید رنگ، رزین و مواد دارویی، چاپ، ریش و چسب ها و ساخت لاستیک و … بکار می رود. ترکیبات اروناتیک معمول استفاده شده شامل تولوئن، بنزن، زایلن، استیرن، اتیل بنزن، مونوکلر و بزن و زایلن استفاده شده است.

نفتالین، اگرچه یک ترکیب اروماتیک است حلال نیست. چامدی کریستالی، سفید رنگ، دافع بید و با فراریت بالا می باشد. حلال های اروماتیک به آسانی از تصفیه نفت خام و زغال مشتق می شود. وقتی زغال در فقدان هوا گرم می شود به ترکیبات فراری شامل گاز زغال و قطران زغال شکسته می شود. باقیمانده این پروسه کک نامیده می شود. تقطیر قطر آن زغال منجر به تولید ترکیباتی مثل تولوئن، بنزن، زایلن، فنونل ها، کروزل، نفتالن می شود. ترکیبات اروماتیک همچنین می تواند توسط فرآیندهای کاتالیکی که در آن هیدروکربن های الیفاتیک در دماهای بالا برای دهیدروژنه کردن ترکیبات و شکل گیری ساختارها حلقوی هیدروکربن های اروماتیک بکار می رود ایجاد شوند.

سولفور (گوگرد) گوگرد یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن S و عدد اتمی آن 16 می‌باشد. گوگرد یک نافلز فراوان بی‌بو، بی‌مزه و چند ظرفیتی است که دارای اثر قلیایی بوده و بیشتر به شکل کریستال های زرد رنگ که در کانی‌های سولفید و سولفات بدست می‌آید شناخته شده است.

گوگرد یک عنصر حیاتی و لازم برای تمامی موجودات زنده می باشد که مورد نیاز اسیدآمینه‌ها و پروتئین‌ها هم است. این عنصر به صورت اولیه در کودها استفاده می‌شود ولی بصورت گسترده تر در باروت، ملین ها، کبریت ها و حشره کش ها بکار گرفته می‌شود. نام گوگرد از واژه لاتین Sulphur گرفته شده است. این عنصر تنها شبه فلزی است که از دیرباز به دلیل شکل طبیعی آن شناخته شده و آن را در زبان انگلیسی بریم استون (Brimstone) می نامیدند. بعلاوه گوگرد طبیعی را در گذشته کبریت می نامیدند.

گوگرد سیزدهمین عنصر فراوان در پوسته زمین است که در حدود 0.052% پوسته زمین را می سازد. همچنین گوگرد عنصری غیرفلزی از گروه ششم جدول تناوبی است که از نظر شیمیایی بسیار فعال است.

خصوصیات قابل توجه: ظاهر این نافلز به رنگ زرد کمرنگ می باشد که بسیار سبک و نرم است. این عنصر به هنگام ترکیب با هیدروژن بوی مشخصی دارد که مشابه بوی تخم مرغ فاسد شده می باشد. گوگرد با شعله آبی رنگ می سوزد و بوی عجیبی از خود ساتع می کند. گوگرد در آب حل شدنی نیست ولی در دی سولفیدکربن حل می شود.

کاربردها این عنصر برای استفاده های صنعتی مانند تولید (H2SO4)اسیر سولفوریک برای باطریها، تولید باروت و حرارت دادن لاستیک تولید می شود. گوگرد در فرایند تولید کودهای فسفاتی به عنوان ماده ضدقارچ عمل می کند. سولفاتها در کاغذهای شستشو و خشکبار نیز کاربرد دارند. همچنین گوگرد در ساخت کبریت و آتش بازی نیز بکار گرفته می شود.

تیوسولفات آمونیوم یا سدیم به عنوان عامل ثابت کننده در عکاسی کاربرد دارد. سولفات منیزیم می تواند به عنوان ماده ضد خشکی و ملین که یک مکمل منیزیم گیاهی است به کار گرفته شود.

 نقش بیولوژیکی: آمینواسیدهای Cysteine, Methionine, Homocysteine و همچنین برخی از آنزیم ها حاوی گوگرد می باشند که در واقع گوگرد را به یک عنصر حیاتی برای سلول های زنده تبدیل کرده اند. ترکیبات دی سولفیدی مابین polypeptide ها در ساختار پروتئینی بسیار مهم می باشند. برخی از گونه های باکتری ها هم از سولفید هیدروژن بجای آب در فرایند فتوسنتز خود استفاده می کنند. گوگرد توسط گیاهان بصورت ین سولفات از خاک جذب می شود و همچنین در حالت سولفید هگزافلوراید به صورت یک گاز گلخانه ای عمل می کند گوگرد یک قارچ کش و حشره کش و میکروب کش قوی است که در برخی از کارخانه جات صنعتی به عنوان حشره کش و قارچ کش و حتیمیکروب کش تولید می شود. بنابراین می تواند علاوه بر آفات حشرات و قارچ ها و میکروب های مفید را هم از بین ببرد. وجود 4/1 الی 7/1 میلی گرم گوگرد در هر لیتر از هوا به فاصله نیم ساعت الی یک ساعت کشنده است.

گوگرد در مسمومیت های حاد سبب خفگی و کبود شدن انگشتان و لب ها می شود که در این حالت بیمار نمی تواند حرف بزند و در عمل بلع مشکل دارد اما مرگ آنی ناشی از گوگرد کمتر مشاهده شده است. بیشترین حجم آلودگی هوا از گوگرد و ترکیبات آن به طور مصنوعی حاصل از فعالیت انسان ها و با سوختن زغال سنگ و نفت و علی الخصوص نفت خامایجاد می شود. تنفس گوگرد و پودرهای گوگردی آثار منفی تنفسی از جمله سرفه های شدید و تنگی نفس را به دنبال دارد. روند به طوری که کلاروند ورود پودرهای سولفاتی به صورت خشک به داخل ریه مکانیزم دفاعی ریه را برای دفع برخی از اجسام بزرگتر از کار می انازد و سبب این بیماری ها می شود. گاز طبیعی هم حاوی مقداری گوگرد یا ترکیباتی از آن است که باعث خورندگی لوله های فلزی حاوی گاز شهری می شوند که خود یکی از مهم ترین مشکلات ناشی از وجود گوگرد در گاز طبیعی شهری است. همچنین نفت خام هم حاوی مقداری گوگرد است که وجود گوگرد در نفت خام باعث خاصیتی به نام ترش شدن نفت خاممی شود. گوگرد و نیتروژن موجود در اتمسفر با دی اکسید کربن واکنش می دهند و اسید سولفوریک و اسید نیتریک را بوجود می آورند که این دو ترکیب با رطوبت اتمسفر مخلوط شده و به صورت باران اسیدی به زمین باز می گردد و اثرات زیان باری روی

1: خاک 2: رنگ ساختمان ها 3: آب های سطحی و آبزیان 4: گیاهان و درختان 5: آثار تاریخی 6: پوست بدن (به صورت بیماری های پوستی) و 7: دستگاه تنفسی برجای می گذارد.

گوگرد از عناصر پرمقدار مصرفی روزانه در مقیاس گرم می باشد که غالبا به صورت املاح همراه با مواد غذایی وارد دستگاه گوارش می شود و پس از ورود به گردش خون و گذر از منافذ نسبتا گشاد مویرگی وارد آب بین سلولی می شوند و در مجاورت سلول ها قرار می گیرند. این مواد معدنی در آب بصورت یون درمی آیند. بدن انسان در حدود 0.4% گوگرد دارد. قسمتی از پروتئین ها، آمینواسیدها، مخمرها، هرمون ها، ویتامین ها و انسولین را تشکیل می دهد و برای ساخت بخش های زنده و ایجاد تحول در موجودات، خیلی مهم می باشد و بیش از همه جا در پروتئین های مو و شاخ حیوانات موجود می باشد. در بافت عصبی، غضروف، استخوان و زردآب وجود دارد. وقتی مقدار گوگرد در بدن کم شود استخوان ها شکننده می شود و مو می ریزد. گوگرد از اهمیتی ویژه در غذاها برخوردار است. نخود، عدس، جو صحرایی و تخم مرغ دارای مقادیری گوگرد می باشند. در گندم به علت کمبود گوگرد کاهش کیفیت جدی تر از کاهش عملکرد است. زیرا در اثر کمبود شدید گوگرد در غذا با کاهش جدی گوگرد در آمینواسید پروتیمیس مواجه می شویم. گوگرد در ساختمان سه اسیدآمینه شرکت می کند. (اتصال آمینه اسیدها به همدیگر باعث تشکیل پروتئین می شود) تقریبا 25% از وزن بدن از گوگرد تشکیل شده است.

بیشترین غلظت این ماده در کراتین (که به موها، ناخن و پوست ما استحکام می دهد) موجود است. این ماده به نام «ماده معدنی زیبای طبیعی» خوانده می شود. زیرا بدن ما برای تهیه «گلاژن» (که باعث حالت ارتجاعی پوست و ظاهر جوانمان می شود) نیاز به گوگرد دارد.

ترکیبات: از ترکیبات مهم گوگردی اکسیدهای گوگردی هستند که در پالایشگاه ها تولید شده و از مهم ترین عوامل آلوده کننده هوا هستند. سایر ترکیبات گوگردی شامل گاز H2S که بسیار خطرناک و کشنده است، کربونیل سولفید و کربن دی سولفید که در واحدهای پالایشگاهی و تاسیسات جنبی آن ایجاد می شود هستند.

1- گاز سولفور دی اکسید که بیشتر در اثر سوخت های فسیلی مثل ذغال سنگ مصرفی نیروگاه های حرارتی و پالایشگاه ها از راه سوختن گازهای زاید مشعل اصلی در کارخانه های تولید اسیدسولفوریک و کود شیمیایی و همچنین توسط اتوموبیل ها تولید می شود. و یکی از آلوده کننده های عمده هوا است. این گاز در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی جذب شده و باعث تورم، تحریک و ترشح مخاط می شود. اگر غلظت گاز SO2 یک «پی پی ام» باشد سبب انقباض مجرای تنفسی می شود و در افراد آسمی یا دارای تنگی نفس حتی در غلظت های 5.0 تا 25.0 PPM باعث ناراحتی ریوی می گردد. در هوای مرطوب گاز SO2 به اسید سولفوریک تبدیل می شود و خطر سوزش آوری و تحریک کنندگی آن به مراتب افزایش می یابد. این گاز برای گیاهان نیز زیان آور است. و بنابراین حد مجاز آن برای گیاهان خیلی کمتر از انسان و جانوران است. گاز SO2 در غلظت 20PPM در محیط باعث سرفه و اشک چشم می گردد و در غلظت 30PPM جدای از اشک ریزی شدید چشم بوی آن بسیار ناخوشایند است. این گاز در غلظت های 100~200PPM در هوا سلامتی انسان را به خطر می اندازد. ولی در غلظت های 600~800PPM پس از چند دقیقه سبب مرگ می شود. کاربردهای دی اکسید گوگرد: 1- دی اکسید گوگرد به عنوان ماده سردکننده مثلا به عنوان گاز یخچال ها در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت.

2- به عنوان ضدعفونی کننده.

3- به عنوان رنگ بر در تکنولوژی مواد غذایی

4- در صنایع نساجی و کاغذسازی برای تهیه H2SO3 و H2SO3 و NaHSO3


فاضلاب های صنعتی و پساب

 

مراحل تصفیه فاضلاب

مرحله اول(تصفیه مقدماتی): وشامل است بر تصفیه ی فیزیکی از قبیل آشغال گیری، دانه گیری ، ته نشینی مواد معلق و بالاخره خشک کردن ودفع لجن.

مرحله دوم (تصفیه ثانویه  که شامل است بر تصفیه زیستی با استفاده از باکتریها ی گوناگون هوازی موجود در فاضلاب و تصفیه ی زیستی با استفاده باکتر های بی هوازی برای تصفیه فاضلاب و لجن.

مرحله سوم (تصفیه پیشرفته و یا تصفیه نهایی ) : شامل است بر زلال سازی و کاربرد یک وچند روش از تصفیه ی تکمیلی زیر :

_ ادامه ی فرایند نیترات زدایی

_گذرانیدن فاضلاب از صافی های ماسه ای و یا micro filtration

_ activated  carbon

_ نمک زدایی باروش تعویض یون

_ روش اسموزی وارونه و

نکته: گندزدایی فاضلاب هنگام بیرون آمدن از تصفیه خانه (پساب ) ، فرایندی است اجباری و باید در هر حالتی که تصفیه خانه طرح شده باشد اجرا گردد.

الودگی فاضلاب بیشتر به واسطه ی وجود مواد آلی در آنها نمودار می شود.برای نشان دادن درجه ی آلودگی فاضلاب معمولا بجای اینکه مقدار مواد آلی موجود در فاضلاب را اندازه گیری کنند ، مقدار اکسیژن لازم بری اکسیداسیون مواد نامبرده را اندازه گیری میکنند.

مهمترین روش های تعیین درجه ی آلودگی فاضلاب عبارتند از:

1- تعیین مقدارBiochemical oxygen demand

تعیین BODعبارتست از تعیین مقدار اکسیژن لازم که باید به فاضلاب داده شود تا باکتریهای هوازی مواد آلی موجود در فاضلاب را اکسید نموده و به مواد پایدار معدنی تبدیل سازد.

نکته : مقدار BOD  فاضلاب در زمانهای مختلف تغییر می کند که نه تنها به غلظت موادآلی فاضلاب بلکه به میزان فعالیت باکتریها ، درجه ی گرما و شدت درهمی فاضلاب نیز بستگی دارد.

منحنی تغییرات BOD:

(مرحله اول) اکسیداسیون ترکیبات آلی کربن دار : این مرحله از نخستین لحات کار باکتریها آغاز شده و در 20در جه ی گرما تا مدت زمانی در حدود20  شبانه روز ادامه می یابد .

(مرحله دوم)اکسیداسیون ترکیبات آلی ازت دار: این مرحله همزمان بااکسیداسیون ترکیبات آلی کربن دار شروع و از پیرامون دهمین روز پس

پس از آغاز فعالیت باکتریها شدت پیدا کرده و تا مدت ها ادامه می یابد.نکته: درجه ی آلودگی فاضلاب های شهری بسته به غلظت آنها و مقدار مصرف سرانه ی آب میان 200تا400 میلی گرم در لیترBOD تغییر می کند .

2- تعیین مقدارChemical  oxygen  demand

در این روش از اکسید کنند های قوی مانند پرمنگنات پتاسیم و یا دی کرومات پتاسیم برای اکسیداسیون مواد آلی و مواد اکسید پذیر دیگر که در فاضلاب یافت می شود استفاده می شود.برای استفاده از مواد نامبرده نخست آنها را در محلول اسیدی حل کرده و سپس به فاضلاب می افزایند و ده دقیقه گرما می دهند.

نکته : دقت این روش کم است وتنها برای مقایسه ی یک فاضلاب در مرحله های گوناگون تصفیه بکار می رود .

نکته:از کلر نیز می توان برای تعیین درجه ی آلودگی فاضلاب استفاده نمود. برای اکسیداسیون کامل فاضلابهای خانگی تازه مقدار کلر لازم پیرامون 2تا5 گرم برایث هر نفر در شبانه روز می باشد.

تعیین مقدارTotal  oxygen demand

 

در این روش ترکیبات کربن دار آلی موجود در فاضلاب اندازه گیری می شود. برای این کار فاضلاب را باید تا حد سرخ شدن سوزانید و گاز کربنیک تولید شده را اندازه گیری نمود.

4- تعیین مقدار Dissolved  solids

مواد معلق در فاضلاب قسمت از کل مواد خارجی موجود در آن می باشد که تعیین آن برای پیش بینی مقدار لجن حاصل از تصفیه ی فاضلاب اهمیت ویژه ای دارد . مقدار کل مواد معلق با کمک صافی تعیین می شود و در صورت سرخ کردن آنچه در صافی باقی مانده تا گرمای 600 درجه سانتیگراد مواد آلی آن تبدیل به گاز شده و تنها مواد معدنی بجای می ماند .

نکته : نزدیک به 40 درصد مواد محلول در فاضلاب شهری و72تا75 درصد مواد معلق در آن دارای منشا آلی بوده و بقیه ی مواد خارجی را مواد معدنی تشکیل می دهند.

5-تعیین مقداراکسیژن محلول (DO)

مقدار اکسیژن محلول موجود در فاضلاب شهری نمایشگر قدرت تصفیه ی طبیعی و خود بخودی آن می باشد.

نکته : مقدار اکسیژن محلول در فاضلاب  نباید از 1.5 میلی گرم در لیتر کمتر شود.

نکته : یکی از راه های اندازه گیری مقدار اکسیژن محلول با کمک وارد نمودن برخی از ترکیبات منگنز که قدرت جذب اکسیژن در آنها زیادث است واندازه گیری وزن اکسیژن جذب شده توسط انجام میگیرد


ایمنی محل کار - سیم اتصال به زمین

سیم ارت سیمی است که به چاه ارت وصل می شود. به علت داشتن مقاومت بسیار کم در صورت اتصال بدنه یا هرگونه نقص الکتریکی, جریان برق به جای اینکه وارد بدن فرد شود, از طریق سیم ارت به زمین که مقاومت کمتری نسبت به بدن انسان دارد منتقل می شود؛ بدین طریق فرد از خطر برق گرفتگی جان سالم به در می برد.

 

نکات ایمنی که در رابطه با سیستم ارتینگ باید مورد توجه قرار گیرد به شرح زیر است:

1- سیستم ارت (سیم ارت, چاه و اتصالات آن) به خوبی طراحی, نصب و نگهداری شود.

2- تمام وسایل برقی, کولر, آب سرد کن, دریل, سنگ فرز, ساختمان ها, تاسیسات, تجهیزات, مخارن نگهدارنده مواد شیمیایی, سوله ها و … باید به سیستم ارت مناسب مجهز باشند.

3- سیم ارت, باید یک پارچه و فاقد هر گونه زدگی, شکستگی, بست و … باشد.

4- سیم ارت باید با پیچ و مهره ی مناسب به چاه ارت وصل شود.

5- مقاومت چاه ارت باید زیر «یک» اهم باشد.

6- چاه ارت باید مرتبا و روزانه مرطوب شود تا مقاومت آن همیشه کم باشد.

7- داخل چاه ارت باید با زغال, نمک و سایر مواد مشابه که رطوبت را در خود نگه می دارند پر شود.

8- سیستم ارت هر روز باید بازرسی شود و در صورت بروز اشکال فورا برطرف شود.

9- رنگ سیم ارت باید, از سایر سیم ها مشخص باشد ( معمولا رنگ ان زرد توام با سبز است)

10- سالم بودن سیم اتصال زمین, جان شما را از خطربرق گرفتگی حفظ می کند.

11- طراحی, نصب و نگهداری سیم ارت باید توسط کارشناس برق انجام شود و به صورت ادواری اثر بخشی کل سیستم توسط دستگاه تست ارت (Earth tester) آزمایش شود.

12- از وصل بودن سیم ارت به تابلوهای برق, توزیع کننده ها, ژنراتورهای سیار و … مطمئن شوید.

13- سیم ارت را از برخورد با لبه های تیز و برنده محافظت کنید.

14- سیم ارت را از مسیر تردد افراد و وسایل نقلیه دور نگهدارید.

15- کلیه ی قطعات فلزی مرتبط باید به طور مناسب ارت شوند.

16- برقراری سیستم ارت از طریق لوله های آب, مایعات و یا گاز ممنوع است.گ7- برقراری سیستم ارت از طریق قطعات میلگرد در داخل زمین فاقد کارایی لازم است.


معضلات زیست محیطی در صنایع آبکاری و رنگ

معضلات زیست محیطی وبهداشتی صنعت آبکاری :

1)     آلودگی آبهای زیرزمینی ناشی ازتخلیه پساب خام

2)     آلودگی آب وخاک ناشی از فلزات سنگین پسماندها

3)     آلودگی هوا ناشی ازانتشاربخارات سمی

علاوه بر آلودگیهای وسیع ناشی از فعالیت واحدهای آبکاری که منجر به آلودگی زیست محیطی شده وبطور غیرمستقیم برسلامتی انسان وسایرموجودات زنده تاثیر می گذارد،قرارگرفتن مستقیم کارگران درمعرض مواد خطرناک یا سمی شیمیایی وبیماریهای ناشی ازآن یکی ازبزرگترین مشکلات صنایع آبکاری محسوب می شود.

مخاطرات شغلی درصنعت مورد بحث شامل دو دسته بیماریهای ناشی از فعالیت آبکاری و خطرات ویژه ناشی از این فعالیت میباشند ،که بیماریهای ناشی از فعالیت آبکاری مي توانند به چهار گروه عمده تقسیم شوند:

 

1-   از راه پوست يا درمال

     2- از راه تنفس مواد شيميايي

     3- از راه خوردن يا بلعيدن مواد شيميايي

     4- از راه جذب پوستي مواد شيميايي

 

بيماري هاي پوستي

تقريبا نصف ادعاهاي جبران خسارات، ناشي از بيماري هاي حرفه اي مربوط به بيماري هاي پوستي مي باشد. به طور اساسي دو نوع بيماري پوستي وجود داردكه عبارتند از :

1-   تحريك هاي اوليه بيماري هاي پوستي  كه ناشي از عوامل فيزيكي، مكانيكي يا شيميايي هستند.

2-   بيماري هاي پوستي حساس شده، كه عكس العمل آلرژيكي نسبت به يك ماده معين است.

 اين نوع حساسيت ها در طول يك دوره زماني معين به وجود مي آيد. تماس جزئي يا در معرض قرار گرفتن بسيار كم از آن مواد، مي تواند موجب عكس العمل جدي شود. اين نوع از بيماري هاي پوستي تا حدودي بستگي به خصوصيات فردي و زمينه هاي مساعد و ميزان تحمل شخص دارد. بعضي مواد مي توانند موجب هر دو نوع بيماري شوند.

در معمولي ترين كارگاه هاي صنايع آبكاري، موادي كه بتوانند موجب هر دو نوع بيماري شوند عبارتند از : اسيد كرميك، حمام هاي آبكاري نيكل و تري كلرور اتيلن يا پر كلرور اتيلن كه در چربي زدائي تبخير مي شوند و مورد استفاده قرار مي گيرند.


نکات ایمنی پاشش رنگ پودر الکترواستاتیک 1

تمام تجهیزاتی که در محدوده 5 متری محوطه پاشش رنگ قرار دارند بخصوص دستگاه، کابین پاشش ، کانوایر و قطعه کار باید بوسیله سیم ارت به زمین اتصال داده شوند.

2.جنس پوشش کف زمین محل پاشش باید از نوعی باشد که جریان الکترواستاتیک را از خود عبور دهد بتون معمولی مناسب است.

3.جنس کفش پرسنلی که پاشش رنگ را انجام می دهد باید از نوعی باشد که جریان الکترواستاتیک را از خود انتقال دهد (کفش هایی که کف آن چرمی می باشد مناسب است ).

4.بهتر است پرسنلی که عمل پاشش را انجام می دهند با دست لخت پیستوله را در دست بگیرند . اگر این پرسنل از دستکش استفاده می کنند ، جنس دستکش باید از نوعی باشد که جریان الکترواستاتیک را از خود انتقال دهند.

5.کابل ارت (سبز-زرد) را به سیستم کاملا" اتصال دهید ، اتصال و ارتباط کامل ،کابل و سیستم ارت به تجهیزات از قبیل کابین پاشش ،کانوایر انتقال قطعه و بخصوص قطعه کار بسیار مهم بوده و باعث می شود که سیستم بصورت بسیار خوب عمل کند.

6.کابل های برق و شیلنگ های تغذیه پودر و هوا به پیستوله پاشش پودر باید بطریقی نصب شوند که از وارد شدن صدمات به آنها جلوگیری و حفاظت شود .

7.تجهیزات سیستم پاشش پودر فقط باید هنگامی که کابین پاشش عمل می کند روشن شوند. در صورتیکه در عملکرد کابین پاشش اشکالی مشاهده می شود بلافاصله سیستم پاشش پودر را خاموش کنید.

8.حداقل هفته ای یکبار سیم ارت کلیه تجهیزات را کنترل کنید .

9.تهویه سیستم پاشش پودر باید از لحاظ جمع آوری ذرات پودر معلق در هوای کابین پاشش کارائی لازم را داشته باشد و بتواند از تجمع ذرات در محدوده غلظت ایجاد کننده اشتعال جلوگیری کند ( اشتعال در اثر جرقه الکتریسیته ساکن بوجود می آید).

  10. در کف کارگاه بخصوص محل استقرار کارگران  پاشش کار ، نباید سطوح عایق مثل تخته چوبی به جهت ایجاد تناسب بین ارتفاع قطعه کار و قد کارگر استفاده شود.

11 . پرسنلی که با مواد پودری سر و کار دارزند باید از وسایل حفاظتی تنفسی مناسب استفاده کنند ، به منظور استفاده از ماسک های مناسب فیلتر های نوع P پیشنهاد می گردد.